Culturen en milieus wisselen constant (status)symbolen met elkaar uit. Tussen de wereld van de tatoeage en de heraldiek is er al langer interactie. De uitingen variëren van persoonlijk-familiaal tot tribaal-nationalistisch.
Snobisme
In zijn Colloquia (1522) voerde Erasmus de bedrieger Nestorius op die de onzekere, maar ijdele Harpalus aanraadt om een ring met wapen aan te schaffen om als edelman geaccepteerd te worden. ‘De ring’ bleef nog heel lang het statement dat men tot een zeker milieu behoorde. Maar wat voor de Tweede Wereldoorlog nog als ijdelheid en snobisme werd afgedaan (als je niet uit het gegoede milieu kwam), is veranderd in een algemeen geaccepteerd fenomeen, een folklore bijna.
Tussen ‘hoog en laag’
Het eten met een uitgebreid bestek is een ander voorbeeld van hoe een middenklasse zich naar een elite richtte. Die elite flirtte op zijn beurt weer met andere maatschappelijke geledingen door de dracht van de arbeiderspet of newsboy. Niet tijdens hun werk (welk werk?), maar bij voorkeur tijdens de jacht. En koning George V van Engeland had volgens dagboekaantekeningen notie genomen van de zeebonken die op de Oost voeren, voordat hij zelf als jongeling in Japan een drakentatoeage liet zetten (Royal Collection Trust / Her Majesty Queen Elizabeth II 2019/PA). De tatoeage en het familiewapen delen al een kleine geschiedenis. Al in de jaren veertig van de vorige eeuw liet de eerste vrouwelijke tattookunstenaar Jessie Knight een backtat familiewapen op haar rug zetten. Tachtig jaar later komen bij het CBG zo nu en dan vragen binnen over het laten tatoeëren van het juiste blazoen. Je kunt je voorstellen dat het CBG niet instaat voor de juiste keuze…
Jessie Knight met haar backtat familiewapen tijdens WOII, bron: Jezebel.com
Tussen (sub)culturen
Hoewel er natuurlijk al heel lang interactie bestaat tussen Westerse en Niet-westerse cultuuruitingen, kiest men in de Westerse wereld steeds vaker voor een sociaal profiel, waarbij specifieke uitingen horen, zoals bijvoorbeeld een tattoo of kleding. Daarbij leeft men niet meer strikt naar de regels van de voorouders. Door een ingewikkelder samenleving is de behoefte aan sociale branding in het hier en nu sterk gegroeid. Geleidelijk ontstaan er per milieu nieuwe codes over wat wel en wat niet wenselijk is. Welbekend zijn de situaties die te maken hebben met culturele toe-eigening als een cultuur onder druk staat. Heraldiek heeft echter altijd open gestaan voor nieuwkomers, vooral in Nederland. Hier kiezen jaarlijks ongeveer zeventig families voor een nieuw wapen. Regelmatig treffen we daartussen namen aan uit (Noord)Afrika, Zuid-Amerika en Azië.
Beelden om te navigeren
Wie weet wie hij of zij is, zal minder snel verdwalen. Daarom speelt het bedenken van ‘familiewapens’, emblemen, een toenemende rol in sommige therapeutische sessies, opbouwwerk en jeugdeducatie zoals de onlangs ontwikkelde familiegeschiedenis app van uitgeverij Follow a Muse. Daarin gaan leerlingen uit het primair onderwijs op zoek naar hun familie en identiteit en wordt dit uitgebeeld met een losjes op heraldiek gebaseerd embleem. Als je in een beeld meer kan zeggen dan duizend woorden, waarom kies je dan niet een beeld dat bij jouw of je familieverhaal hoort?
Heimat-tattoos
Familiewapens, clubemblemen en spreuken gaan onder de huid. Het internet is ermee vol getatoeëerd. Met name in de Angelsaksische wereld worden de clubemblemen op de voet gevolgd door familiewapens, meestal op de schouder, rug of kuit. Fans van Manchester United en nationalistische types strijden, vaak nog rood van de naald, om de aandacht. Het is bepaald niet subtiel: de huid scheurt als het ware open en daaronder zie je het rood zilver geschaakte veld van Kroatië of het blauw-zilveren ruitpatroon van Beieren. Zeg maar van wie je familie wilt zijn.
Bron vlnr: rosenheim24.de; reddit.com, Nima, Tigr Tattoo, Oslo