Hoewel oud-kolonel Steenkamp aanvankelijk sympathie koesterde voor Hitler-Duitsland, hield hij zich gedurende de bezettingsjaren meer op de vlakte. Dat hij in een ‘fout blaadje’ schreef, nam niet weg dat hij ook na de oorlog tot de meest invloedrijke heraldici van Nederland behoorde. Zijn nalatenschap wordt bij het CBG beheerd.
Steenkamp tussen collega's tijdens de mobilisatie van de Eerste Wereldoorlog.
Coll. Nationaal Militair Museum (NMM) Soesterberg
Johan Christoffel Pieter Willem Apollo Steenkamp (1865-1955) zou men wel de nestor van de moderne Nederlandse heraldisch tekenaars kunnen noemen. Zijn symmetrische stijl, teruggaand op de familiewapens uit de tijd van de Republiek, leeft voort in het oeuvre van Karel van den Sigtenhorst (1925-2014) en diens hedendaagse volgers. De in uniformen en (vuur)wapens gespecialiseerde kolonel ontwikkelde zich bovendien zich tot schilder van het militaire genre.
Het wapen van Steenkamp, door hemzelf getekend. De spreuk betekent 'geen woorden maar daden’. Coll. CBG
Nederlandsch Verbond voor Sibbe
Al vanaf 1928 bestond er een toenemende, zogenaamd 'volkskundige’ belangstelling voor de op runen gelijkende merken en hakenkruizen. Als zelfstandige tekens werden ze onder andere op gereedschap en vee aangebracht. Ze kwamen ook al vroeg terecht in familiewapens. Dat moest volgens sommigen wel hét bewijs zijn dat de Nederlanders van Noord-Europese, Germaanse komaf waren! Steenkamp, die in dit glibberig gedachtengoed wel waarheid zag, werkte vóór de bezetting al samen met de genealoog Jurriaan van Toll die de uitgeverij Liebaert runde. Onder auspiciën van SS-leider Hanns Albin Rauter zou hij met de bekende heraldicus Cornelis Pama en genealoog Alphons Rudolf Kleijn het Nederlandsch Verbond voor Sibbe opzetten. Het begrip sibbe, afgeleid van het Oud-Germaanse woord Sippe, stond voor hen gelijk aan de uitgebreide familie of stam. Het blad van het verbond heette dan ook kortweg Sibbe.
Van hakenkruizen naar oranjeboompjes
Nadat hij het naslagwerk Inleiding tot de wapenkunde en het Heraldisch Vademecum (Amersfoort 1939) had geschreven, verscheen Steenkamp in 1941 met zes bijdragen in het inmiddels berucht geworden propagandablad. Echter, toen het Pama te heet onder de voeten werd (hij vertrok naar Engeland) en Van Toll zich steeds rabiater gedroeg, werd de bejaarde Steenkamp stiller. Aanvankelijk tekende de bedaagde ijzervreter nog graag hakenkruizen, maar naarmate de bezetting aanhield en ophield kwamen er meer oranjeboompjes uit zijn hand. Besefte hij wellicht dat hij iets uit te leggen zou hebben? Er berust in ieder geval geen procesdossier van hem in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging. Men beschouwde hem kennelijk als ongevaarlijk (Zwarte Bladzij, Gen. 2020, nr. 1).
De collectie Steenkamp-Damstra
Via de genealoog-heraldicus Marten Damstra uit Groenekan is de heraldische-systeemkaartcollectie van Steenkamp bij het CBG beland. De kracht van de tot Steenkamp-Damstra gedoopte collectie ligt in de mooie lakafdrukken en originele tekeningen van familiewapens. Deze zijn vaak met de vlotte vulpen van de kolonel ontstaan. Bovendien is er uniek materiaal in aanwezig dat geen overlap heeft met de bekendere CBG-collectie Muschart. Je moet ze voor onderzoek dus bij voorkeur naast elkaar gebruiken. De collectie Steenkamp-Damstra is gedeeltelijk door vrijwilligers van het CBG gescand. Voor vragen over de raadpleging deze collecties kun je contact opnemen via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..